BIS Araştırmacılarından Yeni CBDC Raporu

Uluslararası Ödemeler Bankası (BIS) için yazan bir grup araştırmacı, Cuma günü merkez bankası dijital para birimlerinin (CBDC) etkilerini ve ortaya çıkan bu teknolojik uygulamalara yönelik değişen yaklaşımların sınır ötesi ödemeler için koşulları nasıl iyileştirebileceğini araştıran bir makale yayınladı.Makale, merkez bankalarının çoğunluğunun CBDC’ler söz konusu olduğunda Ar-Ge merkezli bir tutum sergilemesiyle ortaya çıktı. Ancak Çin’deki artan testler ve geçen ay Ekim ayında Bahamalar’da Kum Doları’nın (Sand Dollar) piyasaya sürülmesi, bu tür girişimlerin sayısının artmaya devam edeceğini ortaya koyuyor.

“Çoklu CBDC düzenlemeleri ve sınır ötesi ödemelerin geleceği” başlıklı makale, CBDC sistemlerinin, özellikle de tek bir çerçevede birden fazla para birimini içerenlerin; uzun süredir devam eden sorunların bazılarını nasıl kolaylaştırabileceğine dair detaylar sunuyor. Bu sorunların arasında AML/KYC (kara para aklama/müşteri tanıma) düzenlemeleri, yavaş işlem süreleri, “demode” teknoloji ve sınır ötesi ödemeler bulunuyor.

Makalenin yazarları, bu tür yaklaşımları, stablecoin’lerin ortaya çıkışına karşı konumlandırıyor:

“CBDC DÜZENLEMELERİ, ÖZEL OLARAK KÜRESEL BİR STABLECOİN OLUŞTURULMASINI TEKLİF EDENLERE KARŞI TERCİH EDİLİYOR. BUNUN YERİNE, ÇEŞİTLİ, DÖNÜŞTÜRÜLEBİLİR ULUSAL PARA BİRİMLERİNİN TEŞVİKİ VE DİJİTAL ÇAĞDA PARASAL EGEMENLİĞİN GÜÇLENDİRİLMESİ AMAÇLANIYOR.”

“Merkez bankaları CBDC konusunda iş birliği yapmalı”

Ancak raporun yazarlarına göre çoklu para birimine sahip bir CBDC sisteminden herhangi bir fayda sağlanabilmesi için merkez bankalarının iş birliği yapması gerekecek. Bu tür iş birlikler, stablecoin’lerle rekabet bağlamında konumlandırılıyor. Yazarlar, şunları belirtiyor:

“ERKEN VE AÇIK BİR ŞEKİLDE KOORDİNASYON SAĞLAMAK, MERKEZ BANKALARININ İSTENMEYEN ENGELLERİ BELİRLEMESİNE YARDIMCI OLABİLİR. BU, VERİMLİLİĞE FAYDA SAĞLAYACAKTIR. YİNE DE, KÜRESEL STABLECOİN’LERLE REKABETTEN KAÇINMAYI HEDEFLEYEN MERKEZ BANKALARI İÇİN BU BİR GÜVENLİK MESELESİDİR. ÖZEL KÜRESEL PARA BİRİMLERİNİN YAYGIN KULLANIMINI ÖNLEMENİN BİR YOLU, PARA BİRİMLERİNİ DÖNÜŞTÜRMENİN ETKİN VE UYGUN BİR YOLUNU TEŞVİK ETMEKTİR.”

Raporda, “diğerleriyle uyumlu olan ve hizmetler için çeşitli, rekabetçi bir pazardan yararlanan CBDC, gerçek bir kamu malı olacaktır. Bunun gerçekleşmesi için, merkez bankalarının iş birliği yapması gerekecektir,” ifadeleri kullanılıyor.