Alipay, Çin’in Dijital Para Birimi Hakkında Bilinmeyenleri Ortaya Çıkardı
Alipay, Çin’in Dijital Para Birimi Hakkında Bilinmeyenleri Ortaya Çıkardı .
Çinli ödeme devi Alipay’in yaptığı patent başvuruları, Çin merkez bankası tarafından geliştirilen dijital para biriminin bilinmeyen yönlerini ortaya serdi. Çinli ödeme platformu Alipay, ülkede geliştirilen merkez bankası dijital para birimi (CBDC) ile ilgili birçok ayrıntıyı içeren patent başvuruları yaptı. Yerel medya kuruluşu Interchain Pulse tarafından 23 Mart tarihinde yayımlanan habere göre Alipay, ülkenin resmi dijital parası kullanıma açıldığında önemli bir rol sahibi olacak.
21 Şubat’ta yayımlanan ilk patentte, merkez bankası tarafından geliştirilen dijital para biriminin ikincil ihraççısı konumunda Alipay’in yer alacağı ortaya çıktı. Bu durum Alipay’i, dijital para birimi üzerinde ikincil tekeli bulunmayacak olan bankalarla eşit konuma getirecek. Bununla birlikte, blockchain üzerinde gerçekleşecek işlemlerin izlenme şekli de dikkat çekiyor. İşlemler, yürütme önceliği hesaba katılarak tarafları karşı karşıya getiren yönergelere bölünecek. Talimatlar daha sonra sıralanıp yürütülecek. Sıralı yürütme talimat listesi takip edilerek, CBDC’nin tüm yaşam döngüsü boyunca gerçekleştirdiği işlemler izlenebilecek. 28 Şubat tarihinde yayımlanan ilgili patent dosyasında, merkez bankası tarafından geliştirilen dijital paranın ikincil ihraççıları tarafından dağıtılan ön uç şifreleme makineleri hakkında bilgi veriyor. Bu makineler, ikincil ihraççılar ve işlemler hakkındaki verileri izleyen düğümlere (node) benziyorlar.
Yasa dışı etkinlik şüphesi oluşturan hesaplar kısıtlanabilir
25 Şubat tarihinde Alipay, “dijital para hesaplarını kontrol etmek için yöntem ve cihaz” adı altında bir patent yayımladı. Açıklanana göre düzenleyici, şüpheli hesapları önceden tanımlanmış kurallar dahilinde kısıtlayabilecek. Yetki sahipleri, anında kısıtlama iznine sahip olacaklar. Uygulanabilecek kısıtlamalar arasında bir veya daha fazla hesap yetkilisinin engellenmesi, hedef hesaba giriş ve/veya hesaptan gerçekleşen para akışının engellenmesi ve hesapta tutulan tüm fonların dondurulması yer alıyor.
Cüzdan işlevselliği kullanıcının davranışlarına ve kişisel verilere bağlı olacak
28 Şubat’ta yayımlanan bir başka Alipay patentinde, her biri farklı hizmet sunan birkaç farklı dijital para cüzdanı bulunacağı belirtiliyor. Kullanıcının yetki türünü tanımlamak için de bir yöntem belirtilmiş durumda. Kullanıcının davranış ve kimlik verilerine bağlı olarak yetkileri tespit edilebilecek. Patent dokümanında bu davranış verileri işlem sıklığı, miktarı ve yeri olarak belirtilmiş. Çin vatandaşlarının günlük yaşamdaki davranışları, CBDC kullanımı dışında da zaten izleniyor. Belirli ayrıcalıklara ve özgürlüklere izin veren bir “sosyal puan” oluşturuluyor. Şu anda bu davranış puanının kullanıcının cüzdan türüne de etki yapıp yapmayacağı belirsiz. Kişisel kimlik bilgileri arasında kimlik kartları, banka kartları ve cep telefonu numarasının yanı sıra parmak izi, diş izi ve DNA gibi biyometrik veriler de bulunuyor.
Önceki patentler tüm CBDC ekosisteminin kapsamlı bir şekilde gözlenmesini, izlenmesini ve kontrolünü öneriyorsa da, 17 Mart tarihinde yayımlanan bir başka Alipay patentinde, anonim işlemlerin desteklenebileceğini de belirtiliyor. Bu yöntemde cep telefonu numarası ve e-posta adresi gibi genel bilgiler gerektiren “anonim” cüzdanların kurulmasının zorunlu olduğu ifade ediliyor. Kısmen anonim işlem sunan bu yöntemde, transferlerin gerçek anlamda izlenebilir olmayacağı belirtiliyor. İlginç bir şekilde, para birimi sadece mevcut elektronik işlemler gibi tamamen dijital değil, aslında belirli banknotların dijitalleştirilmesi mantığına dayanıyor. Yani örneğin, cüzdan içinde 250 yuan bakiye bulunuyorsa, sözgelimi 1 adet 100 yuan ve 3 adet de 50 yuan banknotunun hesapta olduğu bilgisi yer alıyor.